Terwijl ik dit schrijf is het 45 graden en wil ik jullie meenemen naar de ramadan eerder dit jaar. In deze vastenmaand hebben de moslims een ander leef- en eetpatroon. In Nederland is dit ook het geval maar in Egypte wordt er toch anders mee omgegaan. Overdag wordt alleen het hoogstnoodzakelijke gedaan. Veel winkels zijn dicht. Mensen slapen tot halverwege de middag. Aan het eind van de middag zien we vooral vrouwen op straat om eten te kopen om de iftar voor te bereiden, de maaltijd voor het breken van het vasten.
Mei 2022 werden Sijda en Robin Wesselink-Groen voor een aantal jaar uitgezonden naar Zuid-Egypte door de Gereformeerde Zendingsbond (GZB), onder meer met als doel de verpleegkundige zorg te optimaliseren. Diabetesverpleegkundige Sijda richt zich met name op het opzetten van een opleiding voor verpleegkundigen. Ook geeft ze trainingen. Rob werkt in de gehandicapten- en ouderenzorg. In DiabetesPro doen ze verslag van hun verblijf.
In de weken voor de ramadan bespreek ik met onze internist wat we kunnen doen om problemen door het vasten bij mensen met diabetes te voorkomen. We besluiten twee bijeenkomsten te organiseren in de wachtkamer van ons ziekenhuis. We plaatsen een uitnodiging op Facebook en ongeveer vijftig mensen bezoeken onze voorlichtingsochtenden. Daarnaast geven we dezelfde voorlichting met een mobiele kliniek in de dorpen rondom Aswan.
Breken van het vasten
De voorlichting bestaat uit een hoofdthema: Emergiencies during ramadan, oftewel noodsituaties tijdens de ramadan. We geven voorlichting over omgaan met hypoglykemieën, hyperglykemieën en uitdroging. In eenvoudige taal leggen we uit wat er gebeurt met het lichaam als er geen voedsel meer wordt verteerd. Of wanneer het tegenovergestelde gebeurt, als er ineens heel veel koolhydraten worden genuttigd. We geven informatie over hoe ze ernstige problemen kunnen voorkomen en leggen de werking van medicatie uit. Er zijn tradities waar je niet zo bij stilstaat. Bij het breken van het vasten drink je bijvoorbeeld een glas sinaasappelsap en eet je een paar dadels. Voor mensen zonder diabetes geen probleem. Het lichaam krijgt snelle koolhydraten en dat is goed voor de vertering als je dit nuttigt voordat je andere, vaak vettere voedingsmiddelen eet. Maar voor mensen met diabetes geeft dit een directe stijging van de glucosewaarde. Hoe pak je dat aan als je DM 2 hebt en alleen orale medicatie gebruikt of geen bloedglucosemeter hebt? De voorlichtingen en de gesprekken die hierop volgden, hebben veel mensen geholpen deze vastenmaand zonder ernstige noodgevallen door te komen.
Oorlog in Soedan
Momenteel is er ook een oorlog gaande in buurland Soedan. Veel burgers uit de hoofdstad Khartoem en omliggende dorpen zijn op de vlucht geslagen. Men heeft ternauwernood de koffers kunnen pakken uit angst voor het geweld en de heersende chaos. Zo ook een jongen van 22 jaar met DM 1. Hij is gevlucht met insuline op zak, maar na twee dagen waren zijn pennen leeg. Hij werd bij ons op de IC opgenomen met een ernstige DKA. Gelukkig konden we zijn toestand stabiliseren en is hij weer opgeknapt. Vanwege de hoge temperaturen was dit letterlijk een hot issue om over te schrijven. Maar we overleven het!
