Mensen met diabetes kunnen niet zomaar hun koffer inpakken en op vakantie gaan. Dit vraagt om extra voorbereidingen. Wat zijn extra aandachtspunten bij Turkse en Marokkaanse mensen met diabetes die op vakantie gaan? In de rubriek ‘Divers advies van Fatima’ zet verpleegkundig specialist Fatima Malki tips en adviezen op een rij.
Bespreek het onderwerp vakantie met enige regelmaat
De tijd dat mensen alleen in de zomer naar Marokko of Turkije gingen is voorbij. Vraag daarom niet alleen in de zomer naar vakantieplannen. Zelf informeer ik hier al naar tijdens het afnemen van de anamnese: gaat u regelmatig op vakantie, hoe reist u dan, hoe lang gaat u op reis, bent u actief of juist niet actief tijdens de vakantie? Dit noteer ik in het dossier zodat ik weet hoe en wanneer ik erop terug moet komen.
Adviseer mensen op tijd met de voorbereidingen te beginnen
De voorbereiding van een vakantie kan stressvol zijn. Daarom is het van belang hier ruim van tevoren mee te beginnen. Adviseer de patiënten om tijdig voldoende medicatie en diabeteshulpmiddelen aan te vragen. De beschikbaarheid van materialen kan in Marokko en Turkije beperkt zijn, met name in de kleinere steden en dorpjes. In Turkije is de diabeteszorg beter georganiseerd en is de beschikbaarheid van diabetesmaterialen en -medicatie beter dan in Marokko. Zorg ook dat de mensen de douaneverklaring en medische verklaring tijdig op orde hebben. Deze verklaring is in meerdere talen beschikbaar op de website van de DVN.
Alternatieve geneeswijze tijdens de vakantie
Uit de praktijk blijkt dat patiënten tijdens de vakantie met regelmaat alternatieve geneeswijze gebruiken. Ze staan er dan niet bij stil dat kruiden in bepaalde gevallen dezelfde werking hebben als reguliere medicatie, met alle risico’s van dien. Attendeer de patiënten hierop. Adviseer ze om altijd hun medicatie te blijven gebruiken en deze niet te vervangen door kruiden en overige alternatieve/homeopathische middelen.
Diabetes kan niet verdwijnen tijdens vakantie
Patiënten voelen zich vaak beter tijdens de vakantie. Ze denken dan dat hun diabetes, tijdelijk, over is. Leg uit dat ontspanning, het ontbreken van stress en de aanwezigheid van familie, factoren kunnen zijn waardoor mensen zich veilig en gelukkig voelen. Dit heeft impact op de glucosewaarden, maar betekent niet dat de diabetes weg is. Het blijft van belang om de medicatie en indien mogelijk zelfcontrole voort te zetten.
Zet voetverzorging op de agenda
De praktijk wijst uit dat mensen op vakantie vaak naar het strand gaan, op blote voeten lopen en grotere afstanden lopen. Herhaal daarom voor de vakantie de reguliere adviezen met betrekking tot het inspecteren van de voeten. Benadruk nogmaals dat het belangrijk is om altijd schoenen te dragen en hierbij te kiezen voor goed schoeisel.
Adviseer mensen geen henna te gebruiken als ze wondjes hebben. Dit wordt namelijk gedaan met de gedachte dat dit de wondgenezing doet bevorderen. Echter, henna kan soms zo donker/zwart worden dat de wond niet goed te beoordelen is.
Daarnaast gebruiken Marokkaanse patiënten regelmatig zandtherapie in Merzouga. Veel diabetespatiënten met klachten van reuma, rugpijn, artritis en bepaalde huidziekten maken hier gebruik van. Bespreek de mogelijke risico’s hiervan.
Advies voor lange autoritten
Veel patiënten met Marokkaanse en Turkse achtergrond reizen naar hun vaderland met de auto. Er worden dan aardig wat kilometers gereden. Adviseer om goed uitgerust te vertrekken. Soms gaan mensen in de nacht rijden. Hier kan het lichaam negatief op reageren en dit verstoort de glucoseregulatie. Benoem dat het belangrijk is om voldoende rust te nemen, gezond te blijven eten en voldoende te drinken. Daarnaast is het van belang om regelmatig de bloedsuikers te meten om niet verrast te worden door een hypo, zeker als de persoon met diabetes de chauffeur is.
In de auto kan de temperatuur aardig oplopen en dit kan de werking van insuline beïnvloeden. Adviseer mensen de insuline bij voorkeur in een Frio-tasje te bewaren onder de autostoel.
Bespreek de invloed van warmte op insuline en orale medicatie
Insuline wordt met warm weer beter en sneller opgenomen. Attendeer de patiënten hierop. Leg uit hoe ze de dosis zelf kunnen aanpassen, mocht dat nodig zijn. Overigens vergroot warmte ook het risico op een hypo bij mensen die SU-derivaten gebruiken.
Attendeer mensen ook op het belang van voldoende vochtintake, zeker bij het gebruik van SGLT2-remmers.
Ik vraag vaak aan de mensen hoe afgelopen vakanties verlopen zijn. Dit gebruik ik, indien nodig, als basis om een schema te maken over hoe ze de medicatie kunnen aanpassen.
Bronnen: DVN, Diabetesfonds, Novo Nordisk folder diabetes en reizen
